Türk dünyası ve dil bilimciler için tarihi bir dönüm noktası olan 15 Aralık, Dünya Türk Dili Ailesi Günü olarak kutlanmaya başlandı. Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Buca Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erhan Aydın, bu özel günün anlam ve önemine dair çarpıcı açıklamalarda bulundu. Aydın, bu tarihin yalnızca Türkiye Türkçesini değil; Asya steplerinden Balkanlara kadar uzanan geniş bir coğrafyayı kapsadığını vurguladı.
Orhun Yazıtlarının Sırrı 15 Aralık’ta Çözüldü
Prof. Dr. Erhan Aydın, 15 Aralık tarihinin rastgele seçilmediğini, Türk tarihinin en önemli belgeleri sayılan Orhun Yazıtları ile doğrudan bağlantılı olduğunu belirtti. UNESCO ve Türkiye UNESCO Millî Komisyonunun girişimleriyle kabul edilen bu günün hikayesini anlatan Aydın, "15 Aralık 1893 tarihi, Danimarkalı dil bilimci Vilhelm Thomsen’in Orhun Yazıtlarını çözdüğünü dünyaya ilan ettiği gündür. Thomsen, çözümünü Danimarka Kraliyet Bilimler Akademisine sunduğu bildiriyle duyurmuştur. Bu nedenle 15 Aralık, Türk dili için bir milat niteliğindedir" dedi.
Bilim Dünyasında Büyük Yarış: Thomsen ve Radloff
Türklerin ilk yazılı belgelerinin okunması sürecinde yaşanan kıyasıya rekabete de değinen Prof. Dr. Erhan Aydın, sürecin bir bilimsel yarışa sahne olduğunu ifade etti. Yazıtların 1721 yılında bulunmasına rağmen 1893 yılına kadar okunamadığını hatırlatan Aydın, "Alman asıllı Rus Türkolog Wilhelm Radloff ile Danimarkalı Vilhelm Thomsen arasında büyük bir rekabet yaşandı. Thomsen, metinlerde çok geçen kelimeler ve harfler üzerine istatistiksel bir yöntem izledi. Özellikle 'Tengri', 'Köl Tigin' ve 'Türk' kelimelerine odaklanarak şifreyi çözmeyi başardı" şeklinde konuştu.
Halkın Gerçek Dili Günlük Eşyalarda
Yazıtların sadece devasa anıtlardan ibaret olmadığını belirten Aydın, dil bilimciler için asıl hazinenin gündelik eşyalar üzerindeki küçük metinler olduğunu söyledi. Standartlaşmamış, halkın konuştuğu saf Türkçenin bu nesnelerde görüldüğünü belirten Aydın, aynalar, paralar ve çeşitli kullanım araçları üzerindeki yazıların dilin evrimini anlamada kilit rol oynadığını dile getirdi.
Atatürk’ün Türk Dili Çalışmalarına Desteği
Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün bu alandaki çalışmalara verdiği öneme de dikkat çeken Aydın, "Hüseyin Namık Orkun’un Eski Türk Yazıtları eserinin ilk ciltleri bizzat Atatürk’ün incelemesinden geçerek yayımlanmıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarında bu alanda yapılan atılımlar, bugünkü bilimsel birikimimizin temelini oluşturmuştur" ifadelerini kullandı.
Orhun Yazıtları ve diğer eski Türk metinlerinin sadece Türkler için değil; Moğol, Kore, Japon ve Çin tarihi açısından da eşsiz bilgiler sunduğunu belirten Prof. Dr. Erhan Aydın, 15 Aralık Dünya Türk Dili Ailesi Günü’nin evrensel bir kültür mirasını temsil ettiğini sözlerine ekledi.
Yorumlar
Kalan Karakter: